આજે (14 સપ્ટેમ્બર) કુશગ્રહણી અમાસ છે, કેલેન્ડરમાં તફાવતને કારણે કાલે પણ અમાસ છે. દેવી-દેવતાઓની પૂજાની સાથે-સાથે પૂર્વજો માટે ધૂપનું ધ્યાન કરવાની આ એક ખાસ તિથિ છે, કારણ કે પૂર્વજોને આ તિથિનો સ્વામી માનવામાં આવે છે. જાણો કોણ છે પિતૃદેવો, તેમને કેવી રીતે અને કયા સમયે ધૂપ-ધ્યાન કરવું જોઈએ?

ઉજ્જૈનના જ્યોતિષ પં. મનીષ શર્માના જણાવ્યા અનુસાર, પરિવાર અને પરિવારના મૃત સભ્યોને પિતૃ દેવતા માનવામાં આવે છે. જૂની માન્યતા છે કે અમાસ અને પિતૃ પક્ષ દરમિયાન પરિવારના પૂર્વજો તેમના પરિવારના સભ્યો પાસે ભોજન લેવા આવે છે. પિતૃઓ ધૂપ દ્વારા ભોજન લે છે, તેથી તેમને ધૂપ પ્રગટાવીને ભોજન આપવામાં આવે છે. ધૂપ અર્પણ કર્યા પછી હથેળીમાં પાણી લઈ અંગૂઠાનો ઉપયોગ કરીને પિતૃઓને જળ અર્પિત કરો.

પિતૃ તીર્થ હથેળીમાં અંગૂઠાની નજીક સ્થિત છે
હસ્તરેખાશાસ્ત્ર અનુસાર હથેળીમાં વિવિધ ગ્રહોના પહાડો બતાવવામાં આવ્યા છે. જેની સાથે અંગૂઠા અને તર્જનીના મધ્ય ભાગના કારક પિતૃદેવો છે. તે પિતૃ તીર્થ કહેવાય છે. હથેળીમાં લઈ અંગૂઠા વડે અર્પણ કરેલ જળ આપણા હાથમાં પિતૃ તીર્થમાંથી પસાર થયા પછી પિતૃઓને અર્પણ કરવામાં આવે છે. જેના કારણે પિતૃઓને ઝડપથી સંતોષ મળે છે. પિતૃઓને ધૂપ અને તપ કરવાની સાથે અમાવસ્યાના દિવસે શ્રાદ્ધ, પિંડ દાન અને તર્પણ જેવા શુભ કાર્યો કરવા જોઈએ.

અમાસની બપોરે પિતૃઓ માટે ધૂપનું ધ્યાન કરો, કારણ કે બપોરનો સમય પિતૃઓ માટેનો સમય માનવામાં આવે છે. ગાયના છાણથી બનેલા છાણાને પ્રગટાવી દો અને જ્યારે અંગારામાંથી ધુમાડો નીકળતો બંધ થઈ જાય ત્યારે પિતૃઓનું ધ્યાન કરતી વખતે અંગારા પર ગોળ અને ઘી રેડો. કુટુંબ અને કુળના મૃત સભ્યોને પૂર્વજો કહેવામાં આવે છે. ગોળ અને ઘી અર્પણ કર્યા પછી હથેળીમાં પાણી લો અને અંગૂઠાની બાજુથી પિતૃઓનું ધ્યાન કરતી વખતે તેમને જમીન પર રાખી દો. આ પછી ગાયને રોટલી અથવા લીલું ઘાસ ખવડાવો. જરૂરિયાતમંદ લોકોને ભોજન પૂરું પાડો.