16 ડિસેમ્બર, શનિવારના રોજ જ્યારે સૂર્ય ધન રાશિમાં પ્રવેશ કરશે ત્યારે ધન સંક્રાંતિનો તહેવાર ઉજવવામાં આવશે. આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુ, સૂર્ય ભગવાન અને પૂર્વજોની પૂજા કરવામાં આવે છે. આ દિવસે પવિત્ર નદીઓમાં સ્નાન કરો. તે પછી દેવતાઓને ગંગા જળ, નારિયેળ જળ અને દૂધથી અભિષેક કરવામાં આવે છે. સૂર્ય સાથે હવામાન પણ બદલાય છે, તેથી આ સંક્રાંતિ પર જરૂરિયાતમંદ લોકોને કપડાં અને ભોજન દાન કરવાની પરંપરા છે.

માગશર મહિનામાં આવતી આ સંક્રાંતિ પર શાસ્ત્રો નારાયણના સ્વરૂપમાં સૂર્યની પૂજા કરવાની વિધિ સૂચવે છે. આ રૂપની પૂજા કરવાથી આંખ અને માથા સંબંધિત બીમારીઓ દૂર રહે છે.

આ દિવસે લાલ વસ્ત્રોનું દાન કરવાથી દોષ અને સમસ્યાઓ દૂર થાય છે. ધાર્મિક ગ્રંથોમાં કહેવાયું છે કે આ તહેવાર પર જરૂરિયાતમંદ લોકોને ભોજન કરાવવાથી અક્ષય પુણ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે.

પિતૃપૂજાનો વિશેષ તહેવાર
મિત્ર રાશિમાં હાજર સૂર્ય પૂર્વજોને વિશેષ સંતોષ આપે છે. પુરાણ અને સંહિતામાં કહેવાયું છે કે સિંહ સંક્રાંતિના સમયે કરવામાં આવતું શ્રાદ્ધ પિતૃઓને લાંબા સમય સુધી સંતુષ્ટ કરે છે. આ દિવસે પિતૃઓને દાન કરવાથી અને બ્રાહ્મણોને ભોજન કરાવવાથી અખૂટ પુણ્ય પ્રાપ્ત થાય છે. આ સાથે સમસ્યાઓ દૂર થવા લાગે છે.

સંક્રાંતિના તહેવાર પર સૂર્યને જળ અર્પિત કરવાથી તેનો કેટલોક ભાગ પિતૃઓ સુધી પહોંચે છે, જેનાથી પિતૃઓ સંતુષ્ટ થાય છે અને પિતૃદોષ ઓછો થાય છે. સૂર્ય સંક્રાંતિ પર ગૌશાળામાં ઘાસ, અનાજ અથવા પૈસા દાન કરવાની પરંપરા પણ છે. સાથે જ પીપળના ઝાડને જળ અર્પણ કરવું જોઈએ. સાંજના સમયે શિવલિંગ પાસે તલના તેલનો દીવો પ્રગટાવવો જોઈએ. આમ કરવાથી પિતૃઓ પ્રસન્ન થાય છે.

ધન સંક્રાંતિનું મહત્ત્વ
ધન સંક્રાંતિ પર સૂર્ય તેની અનુકૂળ રાશિમાં આવે છે. ગુરુ તેની રાશિમાં હોવાને કારણે ખરમાસ શરૂ થાય છે. આ એક મહિના માટે કોઈ શુભ કાર્ય કરવામાં આવતું નથી, પરંતુ આ દિવસોમાં સૂર્ય પૂજા, તીર્થ સ્નાન અને દાન કરવાની પરંપરા છે. આમ કરવાથી સૂર્યનો શુભ પ્રભાવ વધે છે. બીમારીઓ દૂર થાય છે અને ઉંમર પણ વધે છે.