આજે (મંગળવાર, 26 ડિસેમ્બર) ભગવાન દત્તાત્રેયનો પ્રાગટ્ય ઉત્સવ છે. પ્રાચીન સમયમાં, ભગવાન દત્તાત્રેયનો અવતાર માગશર માસની પૂર્ણિમાના દિવસે થયો હતો. દત્તાત્રેય ઋષિ અત્રિ અને અનસૂયાના પુત્ર તરીકે દેખાયા. ભગવાન દત્તાત્રેયે 24 ગુરુઓ પાસેથી શિક્ષણ લીધું હતું. દત્તાત્રેય અને તેમના ગુરુઓના ઉપદેશોને જીવનમાં અમલમાં મૂકવાથી આપણી બધી સમસ્યાઓ દૂર થઈ શકે છે અને જીવનમાં સુખ-શાંતિ મેળવી શકાય છે. જાણો દત્તાત્રેયના 24 ગુરુઓ અને તેમના ઉપદેશો.

પૃથ્વી - પૃથ્વી પાસેથી સહનશીલતા શીખો. પૃથ્વી દરેક જીવનું વજન, સારા અને ખરાબને સમાન રીતે વહન કરે છે.

પિંગલા વેશ્યા - તે સમયે પિંગલા નામની એક વેશ્યા રહેતી હતી. દત્તાત્રેય તેમની પાસેથી શીખ્યા હતા કે વ્યક્તિએ માત્ર પૈસાને મહત્ત્વ ન આપવું જોઈએ. જ્યારે પિંગલાના મનમાં વૈરાગ્ય જાગ્યું, ત્યારે તેઓ સમજી ગયા કે સાચું સુખ પૈસામાં નથી, પરંતુ ભગવાનના ધ્યાનમાં છે.

કબૂતર - એક દિવસ દત્તાત્રેયે જોયું કે કબૂતરોની જોડી, બાળકોને જાળમાં ફસાયેલા જોઈને પોતે જ જાળમાં ફસાઈ ગઈ. દત્તાત્રેયને કબૂતરોની જોડી પાસેથી જાણવા મળ્યું કે વધુ પડતી આસક્તિ દુ:ખનું કારણ છે.

સૂર્ય - દત્તાત્રેયે સૂર્ય પાસેથી સંદેશ લીધો કે સૂર્ય વિવિધ માધ્યમો દ્વારા જુદી જુદી રીતે દેખાય છે. આપણો આત્મા પણ એક છે, પણ સૂર્યની જેમ તે પણ અનેક સ્વરૂપે દેખાય છે.

વાયુ - જેમ સારી કે ખરાબ જગ્યાએ વહી ગયા પછી વાયુનું મૂળ સ્વરૂપ બદલાતું નથી, તેવી જ રીતે આપણે સારા કે ખરાબ લોકો સાથે રહીએ તો પણ આપણા ગુણો ન છોડવા જોઈએ.

હરણ - હરણ પાસેથી શીખો કે મજા કરતી વખતે આપણે ક્યારેય એટલા બેદરકાર ન રહેવું જોઈએ કે આપણે મુશ્કેલીમાં આવી જઈએ. હરણ મસ્તીમાં એટલું મગ્ન થઈ જાય છે કે તેને નજીકમાં સિંહની હાજરીનો અહેસાસ પણ થતો નથી.

મહાસાગર - સમુદ્રની જેમ આપણે પણ ઉતાર-ચઢાવને કારણે અટકવું જોઈએ નહીં. આપણે દરેક પરિસ્થિતિમાં આગળ વધતા રહેવું જોઈએ.

જીવાત - જીવાત આગ તરફ આકર્ષાય છે અને બળી જાય છે. આપણે આમાંથી શીખવું જોઈએ કે આપણે ક્યારેય લાલચમાં ન ફસાઈએ.

હાથી - માદા હાથીના સંપર્કમાં આવતા જ તે તેના પર મોહિત થઈ જાય છે અને બધું ભૂલી જાય છે. હાથી પાસેથી શીખો કે સન્યાસીએ સ્ત્રીઓથી દૂર રહેવું જોઈએ, નહીં તો તે તેની તપસ્યાથી ભટકી શકે છે.

આકાશ - આપણે આકાશમાંથી શીખી શકીએ છીએ કે દરેક પરિસ્થિતિમાં સમાન રહેવું જોઈએ. દેશ, સમય અને પરિસ્થિતિ ગમે તે હોય, આકાશ એક જ રહે છે.
પાણી - દત્તાત્રેયે પાણીમાંથી શીખ્યા હતા કે આપણે હંમેશા શુદ્ધ રહેવું જોઈએ.

હનીટર - મધમાખીઓ મધ ભેગી કરે છે અને એક દિવસ શિકારી મધપૂડામાંથી બધુ મધ લઈ જાય છે. આના પરથી આપણે શીખી શકીએ છીએ કે આપણે જરૂરિયાત કરતાં વધુ વસ્તુઓ ભેગી કરવી જોઈએ નહીં, નહીં તો કોઈ બીજું તે વસ્તુઓ આપણી પાસેથી લઈ જશે.

માછલી - સ્વાદ માટે લોભી ન બનો. હૂક પર અટવાયેલા માંસના ટુકડાથી માછલી આકર્ષાય છે અને હૂકમાં જ ફસાઈ જાય છે.

કુર પક્ષી - કુર પક્ષી પાસેથી શીખો કે તમારે હંમેશા તમારી સાથે કંઈક રાખવાનો વિચાર છોડી દેવો જોઈએ. કુરુર પક્ષી તેની ચાંચમાં માંસનો ટુકડો પકડી રાખે છે, પરંતુ તે ખાતું નથી. અન્ય મજબૂત પક્ષીઓ તે માંસનો ટુકડો છીનવી લે છે.

બાળક - નાના બાળક પાસેથી શીખો કે સંજોગો ગમે તે હોય, હંમેશા ચિંતામુક્ત અને ખુશ રહો.

અગ્નિ - અગ્નિ વિવિધ પ્રકારના લાકડાથી ઘેરાયેલો હોવા છતાં તે એક જ દેખાય છે. આપણે પણ પરિસ્થિતિને અનુકૂળ થવું જોઈએ.

ચંદ્ર - ચંદ્રનું તેજ અને શીતળતા વધે કે ઘટે તો પણ બદલાતી નથી, તેવી જ રીતે આપણો આત્મા પણ બદલાતો નથી.

કુમારી કન્યા - દત્તાત્રેયે કુમારી કન્યા પાસેથી કોઈ અવાજ કર્યા વિના પોતાનું કામ કરતા રહેવાનું શીખ્યા. દત્તાત્રેયે એક છોકરીને ડાંગર કાપતી જોઈ. ડાંગરની થ્રેસીંગ કરતી વખતે છોકરીની બંગડીઓ અવાજ કરતી હતી. ત્યારબાદ યુવતીએ તેમનો અવાજ રોકવા માટે બંગડીઓ તોડી નાખી. દરેક હાથમાં માત્ર એક બંગડી બાકી હતી. આ પછી છોકરીએ કોઈ અવાજ કર્યા વિના ડાંગરનું થ્રેસીંગ કર્યું.

શારકૃત અથવા તીર બનાવનાર - દત્તાત્રેયે એક તીર બનાવનારને જોયો જે તીર બનાવવામાં એટલો તલ્લીન હતા કે રાજાનો ઘોડો તેમની પાસેથી પસાર થઈ ગયો, પરંતુ તેમને તેમની ખબર પણ ન પડી. આપણે પણ આપણા કામમાં ખોવાયેલા રહેવું જોઈએ.

સાપ - દત્તાત્રેય સાપ પાસેથી શીખ્યા કે કોઈપણ સાધુએ એકલા રહેવું જોઈએ અને દરેક જગ્યાએ જ્ઞાન વહેંચતા રહેવું જોઈએ.

સ્પાઈડર - કરોળિયો જાળું બનાવે છે, તેમાં રહે છે અને અંતે આખું જાળ ગળી જાય છે. ભગવાન પણ પોતાના ભ્રમથી બ્રહ્માંડ બનાવે છે અને આખરે તેને એકસાથે લાવે છે.

ભૃંગી જંતુ - દત્તાત્રેય આ જંતુ પાસેથી શીખ્યા કે મન ગમે તે વિચારે, સારું કે ખરાબ, મન એવું જ બને છે.

ભમરો અથવા મધમાખી - મધમાખી અને ભમર વિવિધ ફૂલોમાંથી પરાગ લે છે, આપણે પણ જ્યાંથી કંઈક અર્થપૂર્ણ શીખી શકીએ ત્યાંથી લેવું જોઈએ.

અજગર - વ્યક્તિએ અજગર સાથે સંતોષમાં જીવતા શીખવું જોઈએ.